“Ik heb het gevoel nooit gelééfd te hebben. Nooit genoten te hebben van de geneugten die het leven te bieden heeft noch de vruchten te hebben geplukt van arbeid die ik in mijn leven heb verricht. Tachtig jaren ben ik nu. Een leven achter mij en nog steeds een leven voor mij, al is het een korter leven dan ik heb gehad. Maar denk maar niet dat ik mij voorgenomen heb te leven in de resterende jaren. Noem het ‘conditionering’ of gewoonweg ‘lafheid’. Ik weet het niet.”
Ik keek mijn gesprekspartner aan. Een man van tachtig zoals hij net al aangaf. Diepe groeven in zijn gezicht. Handen die fragiel lijken maar bij binnenkomst toch echt wel stevig de mijne vastpakten. En als ik aan de verhalen terugdenk die hij mij vertelde toen ik als klein kind nog op zijn knie zat of geboeid in kleermakerszit voor hem zat kan ik mij niet indenken dat hij niet geleefd had zoals hij zelf aangaf. Nee. ik dacht er beduidend anders over. En trouwens, als hij al niet geleefd had, wat stelde mijn leven dan voor? Veertig was ik. En afgaand op wat mij verteld was had ik nog niet een fractie meegemaakt van wat hij mee had gemaakt.
“Maar die keer dat u aan boord van een oceaanstomer een vijandige onderzeeboot spotte dan? Of het beklimmen van de Kilimanjaro? En die ene keer in Zuid-Afrika waar u samen met uw vrouw moest vluchten voor een woedende menigte omdat u apartheid aan de kaak durfde te stellen? Of wat te denken van uw deelname aan de zeilrace om de wereld?”
“Ach jongen. Dat waren momentopnamen. Echt geleefd heb ik toch niet? Wat heb ik nu bereikt? Geen kinderen, geen carrière, geen rijkdommen. Nou ja, anders dan mijn herinneringen. Beroemd ben ik niet geworden en ik heb eigenlijk alleen maar wat aangeklooid.”
“Ik denk dat u een andere definitie van leven heeft dan ik.”
“Ja, dat denk ik ook als ik je zo hoor.” zei hij glimlachend. “Kijk, ik heb natuurlijk een hoop meegemaakt. En ik weet ook wel dat anderen dat zouden zien als leven. Maar ik heb nooit een gezin gehad. Een kind zien opgroeien en mogen opvoeden en begeleiden naar volwassenheid. Niet het genoegen mogen smaken om met mijn handen een leven op te bouwen waarin een vrouw en kinderen veilig zouden kunnen bestaan. Nee, ik moest altijd het avontuur opzoeken. Altijd mijn hart volgen naar weer een hoogtepunt. Maar de dieptepunten waarvoor ik vluchtte kwam ik niet onder ogen. Die vrouw waarmee ik in Zuid-Afrika was? Die heb ik bedrogen. Dat was de aanleiding voor de zeilrace. Weg van haar, van de pijn in haar ogen, het verdriet in haar stem. En toen ik eenmaal terug was was het genoeg gesleten en had zij een nieuw leven opgebouwd met iemand die wel bood wat ik niet bieden kon. Nee, mijn definitie van leven zou ik nu als egoïstisch en egocentrisch bestempelen. Nou ja, toen ook al maar dat kon me niets verdommen.”
Ik hoorde in stilte zijn woorden aan. Ik dacht aan mijn zoon thuis en mijn vrouw. Aan de redenen waarom ik hier zat. Ik keek van hem naar de papieren voor me op de tafel en weer terug. Hij glimlachte weer naar me.
“Jongen. Doe het niet. Geniet van wat je hebt. Het is het mooiste wat er is. Het gras lijkt altijd zoveel groener aan de andere kant. Je vader heeft jarenlang spijt gehad van zijn acties. Begrijp mij niet verkeerd hoor. Ik was blij om op je te passen, je te vermaken met mijn verhalen. Je was als de zoon die ik nooit had, de zoon die ik altijd al had willen hebben. Maar eigenlijk had je vader er toen voor je moeten zijn, niet ik. Net als jij er nu voor jouw zoon zou moeten zijn. Spijt heb ik niet. Maar pijn wel. Bespaar jezelf dit. Ga naar huis. Bespreek met die fantastische vrouw wat je mij vertelde en kom er samen uit.”
Ik stond langzaam op en pakte de papieren van tafel.
“Ik moet hier even over nadenken. Ik weet het allemaal niet. Ik had gehoopt dat je mij een juiste richting op kon sturen maar ik snap dat dit gewoon niet kan. Mijn eigen keuzes maken is ook een deel van het leven.”
Hij zwaaide me uit met een stevige omhelzing en een zoen op mijn voorhoofd. Eenmaal buiten keek ik naar de papieren in mijn handen. Eigenlijk wist ik al wat mijn besluit zou zijn. Ik liep naar de vuilnisbak aan de overkant van de straat en gooide de aanmeldingsformulieren erin. Een paar jaar als zendeling is toch niet mijn ding en trouwens, mijn zoon had een voetbaltoernooi. Ik zal er zijn. In tegenstelling tot mijn vader die er nooit was. Omkijkend keek ik recht in de ogen van de oude man. De man die in mijn leven vader, opa en grote broer was. De zwerver die mij heeft opgevoed bij afwezigheid van mijn vader. De man die op mij paste als ik weer eens spijbelde. Mij vermaakte met zijn verhalen. De levenslessen die hij mij leerde zou ik nergens anders leren wist ik toen al. Een man wiens naam ik nooit heb gekend. Het zou de laatste keer zijn dat ik hem zag. We wisten het allebei.
Een wijze levensles.
Bewonderende groet,